Eskihisar, her yolcunun İstanbul'dan Güney'e inerken Topçular'a ulaşmak için kullandığı bir geçiş yeridir. Eskisihar feribot limanı, körfezi birleştiren bir noktadır. Bayram seyrana denk gelmişse yolculuk, körfezin karşı tarafı o denli uzak, Eskihisar o denli sıkıcı gözükür. Gitmek için başladığımız yola, mecburen başlangıçta verilen uzun bir moladır liman... Sanırım düne kadar böyle anlatabilirdim Eskihisar'ı...
Dün herhangi bir yolculuk için değil, yalnızca Eskihisar'ı gezmek için çıktık yola. Banliyo treni ile Gebze'ye gittik. Trenden indikten sonra, oto tamircisi bir ağabeyden, Eksihisar tabelalarını izleyerek limana giden yolun üzerindeki üst geçitten karşıya geçip, vadiden aşağı kendimizi bıraktığımızda Eskihisar'a ulaşabileceğimizi öğrendik. Vadinin başında Almanlar tarafından yapılmış Haydarpaşa-İzmit Demiryolu Hattı Taş Viyadüğü ayaklarını gördük. Yaklaşık 140 yıl önce yapılan bu ayaklar dimdik ayakta durmaktalar. Kış güneşi ile yeşillenmiş çayırlarda renkli paltoları ile çocuklar top oynuyorlardı. Tepelerdeki evler birkaç katlı apartman şeklinde inşa edilmiş ama o kadar sakil, o denli pespaye gözüküyorlar ki, yapı(sız)lanmamıza hayıflandık. Dere boyunca evlerin çehrelerinin değiştiğini iki üç katlı vilların inşaa edildiğini izledik. Yirmi dakikalık yürüyüş sonrasında Eskihisar Kale'sine ulaştık.
Yüksek bir tepe üzerine kurulan bu kalenin, körfezdeki trafiği denetlemek ve limanı korumak için Bizans ya da Britanya Krallığı zamanında yapıldığı zannedilmekteymiş. Kalenin arka kısmından dolanmışız. Üst tarafta kaleye giriş için kapı yok. Duvar ve surları tuğla süslemeli kalenin burçlarında gezen, neşeli kahkahalar atan çocuklara seslendim. İçeriye nasıl girdiklerini sordum. Demir kapının ardından, düz bir duvarı gösterdiler. Oyuklara basarak çıktıklarını söylediler. Bir yanım “çıkabilirsin”dedi, öte yanım “dur yakışık kalır mı” diye söylendi ve ben küçük arkadaşlarımın fotograflarını çekerek geldiğim yolu takip edip, denize ulaştım. Kalenin tek girişi aşağıdaymış. Uzun süre bakımsız bırakıldıktan sonra restore edilerek duvar ve surları kurtarılan kalenin içine girmedim.
Eskihisar, Osmanlı yönetiminin çeşitli kademelerinde yer alan kişilerin sahifiye yeri olarak kullanılmış. O dönem için Gebze İstanbul'a uzak olsa bile, havasının, suyunun güzelliği ve belkide kalesi olması sebebi ile çekim merkezi olmuş. Osman Hamdi Bey de yazlarını Eskihisar'da geçirmiş. Konağı müze haline dönüştürülmüş. İki katlı ahşap konağın yüzü denize dönük, sırtı bir tepeye yaslanmış. Bahçesi ağaçlar ile dolu. Müzeyi genç bekçisi gezdirdi. Gezdirmeden evvel, adımızı ve mesleğimizi girişteki deftere yazdı ve imzamızı aldı. Osman Hamdi Bey, girişteki çalışma odasında bizi düşünceli karşıladı. İlk galeride yaptığı resimlerin reprodüksiyon izleyebiliyorsunuz. İkinci katta da banyosu, çalışma atolyesi ve ikinci galeri gezilebilir. Keşke, resimlerin orjinalleri burada sergilenebilseydi diye düşündükten sonra, Ankara Resim ve Heykel Müzesi'nden, karakalem üstadı Hoca Ali Rıza'nın resimlerinin çalındığını hatırlayarak, vazgeçtim. Hiçbirşeyi koruyamıyoruz.
Osman Hamdi, “Kaplumbağa Terbiyecisi” ile tanınır ama ben onu ilk defa İstanbul Arkeoloji müzesini gezerken öğrendim. İskender'in Lahti'nin muazamlığı karşısında dilim tutulmuşken, lahti Lübnan'dan Türkiye'ye getirenin bir Osmanlı olduğunu öğrendikte, hem şaşırmış hem mutlu olmuştum. Osman Hamdi, tarih bilinci gelişmiş, tarihi eserlere çok önem veren bir müzecidir. Bu nedenle O'nu, yaşantısının önemli bir bölümünü geçirdiği evinde ziyaret etmek sevindirdi beni.Konağı gezdikten sonra, bahçesinde soluklandık. Karnımız açıktığı için deniz gören bir yerde balık yemeye karar verdik. Küçük bir yerleşim yeri olduğu için alternatifimiz de çok değildi. Yaptığımız küçük araştırmaya göre Rota, Sahil Restoran iyi lokantalarmış ve fakat yapımı devam eden Gebze Eskihisar Kentsel Tasarım ve Peyzaj Projesi'nden dolayı lokantaların önü çamur içinde ve delik deşikti. Tüm deniz kasabalarının makus kaderidir. Her kış moderneşlertirilmeye çalışılırken, ırzına geçilir toprağın, kasabanın. Yazın makyajlanmış görüntüsünde gün batımı izlenir, kışa kadar çaktırmadan yavaş yavaş hırpalanır ve Mart ayında tekrar delik deşik edilmeye başlanır. Adına rant mı dersiniz, gereklilik mi bilemem ve fakat sıkıldım bu durumdan. Sağlam yaptığımız bir şey olsun istiyorum. Daha sonra aynı yere, bildiğim şeyleri tekrar göreceğimin rahatlığı ile gitmek istiyorum.
Küçük Ev isimli bir lokantada karar kıldık. Kış güneşinin aldatan parlaklığına kanıp, dışarıda oturduk. Tekir yedik, bira içtik. Açığa demirlenmiş gemilerden karaya çıkan heyecanlı gemicileri izledik. Gemilere kumanya getiren minibüsten malları teslim alan gemicinin telaşını gördük.
Eskihisar feribot limanına yürüdük. Limanın kasabaya bu denli yakın olduğunu görende şaşırdım. Deniz trafiğinin tıkandığı, sıkılmaya başladığınız anda, limanın soluna yönelin. Nefesleneceğiniz, rahatlayacağınız bir mola yeri olacaktır Eskihar.13 Mart 2010
Gebze-İzmit
Sabiha
